เขียนโดย LUCA ROZÁLIA SZÁRAZ
วันที่ 1 พฤศจิกายน 2014
แปลและเรียบเรียงโดย ปิโยรส ปานยงค์
ภาพประกอบโดย https://www.ddproperty.com
อ้างอิง https://www.researchgate.net/publication/273448097
บทนำ
แนวโน้มชุมชนเมืองที่เพิ่มสูงขึ้นส่งผลต่อลักษณะของที่ดินและการใช้ที่ดิน กล่าวคือพื้นที่สีเขียวตามธรรมชาติเกือบทั้งหมดถูกแทนที่ด้วยสิ่งปลูกสร้างของมนุษย์ เราทราบกันดีมาตั้งแต่ต้นศตวรรษที่ 18 แล้วว่าพื้นที่สีเขียวส่งผลกระทบต่อสภาพภูมิอากาศ ยกตัวอย่างเช่นต้นไม้มีหน้าที่ให้ร่มเงาและให้ความเย็นด้วยการคายน้ำ อย่างไรก็ตามผลกระทบจากสิ่งปลูกสร้างของมนุษย์ต่อสภาพภูมิอากาศนั้นแตกต่างออกไปมาก พื้นผิวคอนกรีตและยางมะตอยรักษาสมดุลพลังงานภายในวัสดุด้วยการดูดซับและสะท้อนรังสีจากดวงอาทิตย์ นอกจากนี้ยังเปลี่ยนวงจรการแลกเปลี่ยนไอน้ำระหว่างพื้นผิวโลกและบรรยากาศอีกด้วย พื้นผิวสิ่งปลูกสร้างของมนุษย์ทำให้น้ำไม่สามารถซึมลงดินได้ เมื่อไม่มีต้นไม้มาคอยดูดซับน้ำและพื้นที่เมืองไม่สามารถดูดซับและกักเก็บน้ำได้ดีเท่าธรรมชาติทำให้น้ำบ่าท่วมและไม่มีการคายน้ำจากใบไม้ในเมืองใหญ่
ปรากฏการณเหล่านี้เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศภายในเมืองและส่งผลต่อสุขภาวะของชุมชนเมือง จากฐานข้อมูลประชากรแสดงให้เห็นว่ามนุษย์มีแนวโน้มที่จะย้ายถิ่นฐานเข้าเมืองมากขึ้น ปัจจุบัน ในทศวรรษที่สองของศตวรรษที่ 21 ประมาณครึ่งหนึ่งของประชากรโลกทั้งหมดอาศัยอยู่ในเมืองและจะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในอีก 50 ปีข้างหน้า ดังนั้นชุมชนเมืองที่กำลังประสบปัญหามลภาวะทางอากาศอยู่จะได้รับผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงไปมากขึ้นเรื่อยๆ ปัญหาที่เกิดจากภาวะโลกร้อนจึงเป็นวาระที่ต้องได้รับการแก้ไขโดยด่วนเนื่องจากผลกระทบที่จะเกิดขึ้นต่อชุมชนเมืองนั้นมีสูงกว่าที่ชุมชนชาวชนบทจะได้รับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของอุณหภูมิที่เพิ่มสูงขึ้น อย่างไรก็ตาม มีงานศึกษาวิจัยมากมายที่บ่งชี้ว่าเราสามารถลดผลกระทบดังกล่าวได้ด้วยการเพิ่มพื้นที่สีเขียวในเมือง
ก่อนที่จะกล่าวถึงวิธีแก้ปัญหา เราควรกำหนดนิยามของคำว่าพื้นที่สีเขียวในเมือง (Urban Green Space) ให้ชัดเจนเสียก่อน พื้นที่สีเขียวในเมืองรวมถึงที่ดินในเมืองที่เป็นของรัฐหรือเอกชนที่ปกคลุมด้วยพืชและต้นไม้ที่อาจเป็นประโยชน์ทางตรง (เช่นเป็นพื้นที่พักผ่อนหย่อนใจ) หรือทางอ้อม (เช่นให้ผลกระทบเชิงบวกต่อชุมชนเมือง) ต่อผู้ได้ประโยชน์ อย่างไรก็ตาม นิยามของคำว่าพื้นที่สีเขียวในเมืองอาจแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ ดังนั้น นิยามที่ใช้จึงไม่ได้เป็นการชี้ชัดในประเภทของพื้นที่ออกไปให้ชัดเจน แต่เป็นการระบุประเภทเพื่อใช้ในการศึกษาครั้งนี้ และเนื่องจากบทความนี้เขียนขึ้นเพื่อช่วยนักวางผังเมือง NGO นักวิทยาศาสตร์ และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องอื่นๆในการวางผังเมืองให้เข้าใจการทำงานของระบบภูมิอากาศโลกในเมืองใหญ่และการที่พื้นที่สีเขียวสามารถบรรเทาความรุนแรงของปัญหาได้ดีขึ้น ตามปกติแล้ว การวางผังเมืองมักพิจารณาพื้นที่สีเขียวจากมุมมองของผู้ได้ประโยชน์ ดังนั้นจึงนำมาใช้เป็นนิยามของคำว่าพื้นที่สีเขียวในเมืองในการศึกษาครั้งนี้ด้วย
วัตถุประสงค์
งานชิ้นนี้เป็นการสรุปทบทวนวรรณกรรมที่มีอยู่เกี่ยวกับสภาพอากาศในเมือง รวมถึงคุณภาพอากาศ ผลกระทบจากภาวะโลกร้อนที่คาดว่าจะเกิดขึ้นกับเมือง และการที่พื้นที่สีเขียวสามารถบรรเทาความรุนแรงของปัญหาได้อย่างไร เนื่องจากปัญหาสภาพอากาศในเมืองจะทวีความรุนแรงขึ้นคามความแออัดที่เพิ่มขึ้น การวางผังเมืองจึงต้องคำนึงถึงแนวทางแก้ปัญหานี้เป็นหลัก และเป้าหมายของการศึกษาครั้งนี้ได้แก่ช่วยให้นักวางผังเมืองของรัฐและผู้เชี่ยวชาญด้านอื่นๆเข้าใจถึงความสำคัญของพื้นที่สีเขียวในเมืองในการออกแบบสิ่งแวดล้อมในเมืองได้ดีขึ้น ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจที่จะส่งผลเป็นอย่างมากต่อสภาพอากาศในเมือง นอกจากนี้ยังจะมีประโยชน์ต่อกลุ่มวิจัยด้านผังเมือง (เช่นโครงการ Green Surge โดย European Commission Seventh Framework Programme) และนักวิทยาศาสตร์ในสาขาวิชาต่างๆ
งานชิ้นนี้นำเสนอพฤติกรรมการแลกเปลี่ยนพลังงาน เส้นทางของพลังงาน ลักษณะของการนำความร้อน ความชื้น ไอน้ำในอากาศ และการระบายน้ำในเมือง นอกจากนี้ยังกล่าวถึงมลภาวะทางอากาศ ปรากฏการณ์เกาะแห่งความร้อน และผลกระทบจากภาวะโลกร้อนต่อชุมชนเมือง และในแต่ละหัวข้อจะประกอบคำอธิบายเกี่ยวกับผลกระทบของพื้นที่สีเขียวที่มีต่อประเด็นปัญหาต่างๆ
แนวทางการศึกษาวิจัย
งานวิจัยชิ้นนี้นำเสนอผลที่ได้จากการวิจัยสภาพภูมิอากาศในเมือง ผลกระทบของพื้นที่สีเขียวที่มีต่อลักษณะของสภาพภูมิอากาศแต่ละแบบ และผลกระทบจากภาวะโลกร้อน ด้วยการทบทวนวรรณกรรมและความเห็นจากผู้เชี่ยวชาญที่เกี่ยวข้อง มิใช่การศึกษาเชิงประจักษ์
เพื่อค้นหางานวิจัยที่ตรงต่อวัตถุประสงค์ที่สุด เราใช้ Search Engine สองประเภทได้แก่ Google และ Google Scholar ในการค้นข้อมูล โดยใช้คำค้นหรือ Key Word ที่แตกต่างกันไปเนื่องจากงานทบทวนวรรณกรรมชิ้นนี้เกี่ยวข้องกับหลายสาขาวิชาเช่น “สภาพภูมิอากาศในเมือง”, “สภาพบรรยากาศในเมือง”, “ปรากฏการณ์เกาะแห่งความร้อน”, “มลภาวะทางอากาศในเมือง” หรือ “ภาวะโลกร้อนในเมือง”, “การตั้งรับปรับตัวต่อภาวะโลกร้อนในเมือง”, “ผลกระทบจากการระเหยและควบแน่นของไอน้ำ”, “ระบบนิเวศในเมือง”, “ผลกระทบของพื้นที่สีเขียวที่มีต่อสภาพภูมิอากาศ”, “พื้นที่สีเขียวในเมือง” และ “พื้นที่สีเขียวลดความร้อนในเมือง” ข้อมูลที่เกี่ยวข้องมาจากหลาย Website และส่วนใหญ่มาจาก ScienceDirect และ SpringerLink แหล่งอ้างอิงข้อมูลทั้งหมดได้รับการตรวจสอบโดยละเอียดว่าเกี่ยวข้องและเป็นประโยชน์ต่องานทบทวนวรรณกรรมนี้
(อ่านต่อวันพฤหัสบดี)