เขียนโดย Ryan Cho
วันที่ 1 พฤศจิกายน 2014
แปลและเรียบเรียงโดย ปิโยรส ปานยงค์
อ้างอิง Climate Justice in the Classroom It connects everything together
เมื่อปีที่ผ่านมาผมโชคดีที่ได้ทำงานร่วมกับ Canadian Centre for Policy Alternatives ของรัฐ British Columbia เพื่อพัฒนาหลักสูตรความเป็นธรรมทางภูมิอากาศให้แก่บรรดาครูทั้งหลายไว้สอนในห้องเรียน โดยหลักสูตรจะแบ่งออกเป็นแปดบทเรียนสำหรับนักเรียนชั้นประถมปลายและมัธยมต้น การเรียนการสอนจะเป็นแบบแลกเปลี่ยนความรู้เกี่ยวกับภาวะโลกร้อน ประวัติศาสตร์ เศรษฐกิจ และระบบนิเวศของรัฐ British Columbia ระหว่างครูและนักเรียน โดยการมองประเด็นเหล่านี้ผ่านแว่นตาที่เป็นธรรมและเท่าเทียม แต่ละบทเรียนจะชวนให้นักเรียนสำรวจว่ารัฐ British Columbia จะมีส่วนร่วมในเวทีโลกเพื่อแก้ปัญหาโลกร้อนและพัฒนาคุณภาพชีวิตได้อย่างไรนอกเหนือไปจากการอนุรักษ์ป่าและสัตว์ป่า (ที่น่ารักๆ) หรือชื่นชมธรรมชาติ ความเป็นธรรมทางภูมิอากาศมองปัญหาโลกร้อนว่าเป็นประเด็นด้านความไม่เท่าเทียมทางสังคมและด้านศีลธรรมของคนในรัฐ หลักสูตรนี้มีเผยแพร่ฟรีทางช่องทางออนไลน์ http://www.teachclimatejustice.ca.
หลักสูตรนี้พัฒนาขึ้นจากโครงการร่วมระหว่าง Canadian Centre for Policy Alternatives และสหพันธ์ครูของรัฐ British Columbia เป็นบทเรียนที่เชื่อมโยงกับหัวข้อและเนื้อหาที่มีสอนอยู่ในหลักสูตรในระบบการศึกษาเดิมของ British Columbia อยู่แล้ว และให้กรอบการศึกษาที่จะไขประเด็นด้านสังคมสมัยใหม่และสิ่งแวดล้อมเช่นระบบอาหารอุตสาหกรรม การบริโภคและของเสีย ความเป็นไปได้ของเศรษฐกิจสีเขียว และการพัฒนาพลังงานฟอสซิลในรัฐ โครงการนี้เป็นโครงการที่ผมภูมิใจที่ได้มีส่วนร่วมที่ให้หลักสูตรทางเลือกอื่นๆนอกเหนือไปจากการศึกษาในระบบแก่ครูและนักเรียน
หลักสูตรนี้มุ่งเน้นการเรียนการสอนเรื่องการเปลี่ยนแปลงทั้งระบบ (ไม่ใช่เพียงปัจเจก) เพื่อแก้ปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม เป็นการปฏิวัติทางความคิดและการศึกษาออกไปจากการศึกษาและการรณรงค์เพื่อความเป็นธรรมทางภูมิอากาศในอดีตที่ผ่านมาที่เน้นเปลี่ยนพฤติกรรมของคนให้ซื้อสินค้าสีเขียวหรือใช้ถุงรีไซเคิลแทนถุงพลาสติก แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงในระดับปัจเจกจะเชื่อมโยงผู้คนเข้ากับประเด็นปัญหา แต่วิธีนี้ก็ไม่สร้างผลกระทบที่สำคัญมากพอที่จะเปลี่ยนทิศทางของสังคมทั้งหมด และกลยุทธ์นี้ยังแค่เหมาะสำหรับกลุ่มคนมีเงินที่ใช้เงินซื้อการแก้ปัญหา ที่คนยากจนไม่สามารถมีส่วนร่วมได้
ตอนที่ผมเรียนอยู่ชั้นประถมปีที่ 4 ผมสมัครเป็นสมาชิกของคลับสิ่งแวดล้อมของโรงเรียน โครงการของพวกเราส่วนใหญ่มีจุดประสงค์เพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเช่นปิดสวิตช์ไฟในห้องที่ไม่มีคนอยู่และรีไซเคลิขวดพลาสติก ผมทำให้แม่รำคาญด้วยการเดินเข้าไปในห้องว่างและปิดเครื่องใช้ไฟฟ้าทุกอย่างที่มีแสงสว่าง ตอนนี้ผมได้รู้แล้วว่าต่อให้เราปิดสวิตช์ไฟทุกตัวบนโลกใบนี้ก็ไม่ได้ช่วยแก้ปัญหาพลังงานและก๊าซเรือนกระจก จริงๆแล้วสิ่งที่เราต้องการคือการแก้ไขที่ระบบผลิตไฟฟ้าและระบบต่างๆที่ใช้ไฟฟ้าอยู่รอบๆตัวเราทั้งหมด
เราได้ข้อมูลเชิงสถิติ กราฟ และชาร์ตต่างๆ มาจากงานวิจัยท้องถิ่นของรัฐเพื่อใช้ในหลักสูตรความเป็นธรรมทางภูมิอากาศ บ่อยครั้งที่เรานึกถึงผลกระทบในรูปแบบของสิ่งที่ไม่ดีที่เกิดขึ้นกับคนยากจนทางซีกโลกใต้ในขณะที่พวกเราคนโชคดีในแคนาดามีภูมิคุ้มกันต่อผลกระทบและความไม่เป็นธรรมทั้งหลายบนโลกใบนี้ ซึ่งก็เป็นความจริงเพียงบางส่วน แต่เมื่อมองในภาพรวมแล้ว เรื่องราวของชนชั้นอภิสิทธิในประเทศพัฒนาแล้วและคนยากจนในประเทศกำลังพัฒนากำลังบดบังไม่ให้เรามองเห็นความไม่เป็นธรรมและโอกาสที่จะเปลี่ยนแปลงสิ่งต่างๆให้ดีขึ้นในสวนหลังบ้านของเราเอง ทำให้เราไม่เห็นว่ารัฐ British Columbia มีอัตราเด็กยากจนสูงที่สุดในประเทศและแคนาดาเป็นหนึ่งในประเทศที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่อหัวประชากรมากที่สุดในโลก ทำให้เรามาองข้ามว่าถ้าราคาอาหารหรือน้ำมันสูงขึ้นเพราะภาวะโลกร้อน ความมั่นคงทางอาหารของคนยากจนในเมือง Victoria, Surrey, และ Cranbrook ก็จะตกอยู่ในภาวะเสี่ยงเช่นเดียวกัน และทำให้เราลืมว่าโครงการต่อขยายท่อส่งน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติต่างๆของอุตสาหกรรมพลังงานที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็นปริมาณมากกว่าที่นักวิทยาศาสตร์ประมาณการไว้มากนั้นเป็นกิจกรรมที่จำเป็นต่อการดำรงคงอยู่ของมนุษย์ หลักสูตรที่พวกเราร่วมกันออกแบบทำให้การเรียนการสอนเรื่องความเป็นธรรมทางภูมิอากาศมีความหมายขึ้นเมื่อเราพูดถึงชีวิตคนจริงๆ ในรัฐของเรา
นอกจากนี้หลักสูตรยังมุ่งเน้นไปที่แนวทางแก้ปัญหาและใช้ชุมชนและโรงเรียนท้องถิ่นเป็นกรณีศึกษาที่ทำให้นักเรียนสามารถออกแบบแนวทางแก้ปัญหาหรือออกแบบระบบใหม่ได้ ซึ่งเป็นเจตนาของเราเนื่องจากหลายโรงเรียนในปัจจุบันใช้แนวทางที่เป็นองค์รวมและผสมผสานหลักสูตรจากสาขาวิชาต่างๆเข้าด้วยกันและค้นหาแหล่งข้อมูลหรือโครงการที่เกี่ยวข้องกับสาขาวิชาที่หลากหลาย และหลักสูตรความเป็นธรรมทางภูมิอากาศของเราก็ให้แหล่งข้อมูลที่หลากหลายที่ทำให้ครูสามารถนำการอภิปรายในเชิงสังคมศาสตร์ อธิบายปรากฏการณ์ต่างๆ ด้วยฟิสิกส์ วิเคราะห์ระบบโดยใช้วิทยาศาสตร์ และดำเนินโครงการโดยใช้ศาสตร์ของการเป็นผู้นำ ในวันนี้ หัวข้อความเป็นธรรมทางภูมิอากาศเป็นเรื่องที่จับต้องได้ในรัฐ British Columbia แม้ว่าประชาชนของรัฐจะยังไม่สามารถอธิบายได้เต็มปากว่ามันคืออะไรก็ตาม โครงการต่อขยายท่อส่งน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติและการอภิปรายเชิงเศรษฐศาสตร์และจริยธรรมว่าเป็นสิ่งที่สมควรจะทำต่อไปหรือไม่กลายมาเป็นหัวข้อหลักในข่าวประจำวันในท้องถิ่น เช่นการที่ Kinder Morgan ทำการขุดเจาะน้ำมันบนภูเขา Burnaby ทำให้ผู้คนโกรธแค้น ผู้ประท้วงกว่า 100 รายถูกจับกุม ส่วนอีกด้านหนึ่งของประเทศ โครงการท่อส่งน้ำมันของ Energy East Pipeline ก็กำลังก่อให้เกิดความรู้สึกแบบเดียวกัน ประเด็นความขัดแย้งด้านสุขภาวะ สิ่งแวดล้อม และความเป็นธรรมกำลังเป็นหัวข้อที่ชาวแคนาดาสนใจ เช่นเดียวกับผู้คนในที่อื่นๆ ทั่วโลก