เมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2568 เครือข่ายประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากปัญหาการระบาดของปลาหมอคางดำจาก 19 จังหวัด รวมตัวกันมากกว่า 500 คน เดินขบวนจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ไปยังทำเนียบรัฐบาล เพื่อยื่นหนังสือเรียกร้องให้รัฐบาลเร่งแก้ไขปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำอย่างเป็นรูปธรรม
ข้อเรียกร้องหลักของเครือข่ายประชาชน ได้แก่
1.ตั้งคณะกรรมการอิสระสอบสวนหาผู้ที่ต้องรับผิดชอบต่อปัญหานี้
2.ควบคุมและกำจัดปลาหมอคางดำให้หมดไปภายใน 1 ปี เพื่อฟื้นฟูระบบนิเวศ
3.ประกาศพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบเป็นเขตภัยพิบัติโดยทันที
4.ให้หน่วยงานรัฐดำเนินคดีผู้ที่เกี่ยวข้อง และจัดสรรงบประมาณเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ
ชาวบ้านจากอำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ ให้ข้อมูลว่าปลาหมอคางดำได้เข้ามาทำลายอาชีพการประมงพื้นบ้านอย่างหนัก ส่งผลให้กุ้งกุลาและปูทะเลซึ่งเคยเป็นรายได้หลักลดลงอย่างมาก
“เมื่อก่อนเราเลี้ยงกุ้ง ปู ได้ผลผลิตดี แต่ตอนนี้ปลาหมอคางดำกินกุ้งของเราไปหมด เราลงทุนไปเป็นหมื่นเป็นแสน แต่กลับไม่เหลืออะไร บางคนถึงขั้นต้องนำที่ดินไปจำนองกับธนาคาร”
“ปลาหมอคางดำกินโฉนดชาวบ้านแล้ว”
ปัญหาการแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำยังสร้างผลกระทบในวงกว้างต่อระบบนิเวศทางน้ำ ชาวบ้านพยายามหาทางออกด้วยการแปรรูปปลาหมอเป็นปลาเค็ม ปลาส้ม หรือปลาร้า แต่จำนวนปลาที่มากเกินไปทำให้ไม่สามารถจัดการได้หมด
ขณะนี้มีความพยายามจากภาคประชาชนและหน่วยงานท้องถิ่นในการแก้ไขปัญหา โดยมีการเสนอให้นำปลาหมอคางดำไปใช้ประโยชน์ เช่น แปรรูปเป็นปลาป่นหรืออาหารสัตว์ อย่างไรก็ตาม กระบวนการดังกล่าวยังติดขัดในเรื่องข้อกฎหมายและการจัดสรรงบประมาณ
ชาวบ้านเรียกร้องให้รัฐประกาศเขตภัยพิบัติโดยเร็วที่สุด เพื่อให้เกิดมาตรการช่วยเหลืออย่างเป็นรูปธรรม และจัดสรรงบประมาณเร่งด่วนสำหรับแก้ไขปัญหา ทั้งในด้านการกำจัดปลาหมอคางดำและการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ
ประเด็นนี้ยังถูกเชื่อมโยงกับสถานการณ์ทางการเมือง โดยชาวบ้านบางส่วนแสดงความกังวลว่าหากรัฐบาลผ่านพ้นการอภิปรายไม่ไว้วางใจ ปัญหานี้อาจได้รับการแก้ไขเร็วขึ้น แต่หากรัฐบาลล้มลง การแก้ปัญหาอาจถูกเลื่อนออกไปอย่างไม่มีกำหนด
สถานการณ์การแพร่ระบาดของปลาหมอคางดำเป็นปัญหาที่กระทบทั้งระบบเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมของชุมชนอย่างรุนแรง รัฐบาลจำเป็นต้องดำเนินมาตรการที่ชัดเจนและเร่งด่วนก่อนที่ความเสียหายจะขยายวงกว้างมากกว่านี้
ชาวบ้านที่มาชุมชนกันในวันนี้ เรียกร้องให้นายกเข้ารับข้อเรียกร้องด้วยตนเอง จึงมีการแสดงออกทางสัญลักษณ์ประท้วง
“เทปลาหมอคางดำ 2 คันรถกระบะ หน้าทำเนียบ”
สะท้อนให้เห็นว่าปัญหาแพร่ระบาดหมอคางดำยังคงรุนแรงอย่างต่อเนื่อง และสะท้อนให้เห็นถึงการเพิกเฉยในการแก้ปัญหาของทางภาครัฐ
เขียนโดย ณัฐธิดา รัตนสวัสดิ์
รูปภาพโดย ไครียะห์ ระหมันยะ