อบรมเชิงปฏิบัติการนักวิชาการและนักกิจกรรมอาเซียน “Creative and Just Environment and Climate Change Engagement Workshop” ณ สถาบันลาว-ญี่ปุ่น มหาวิทยาลัยแห่งชาติลาว เป็นวันที่สอง
วันนี้อาจารย์จากมหาวิทยาลัยแห่งชาติลาวที่ศึกษาการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโดยเฉพาะในด้านการจัดการที่ดินป่าไม้และเกษตรได้มานำเสนอการทำงาน
เดินจากการประเมินความเสี่ยงที่ประเทศลาวก็อยู่ในสภาพภูมิอากาศที่แปรปรวนผันผวน
ในด้านการดำเนินการ หลายเรื่องเหมือนประเทศไทยครับ เช่น ระบบการจัดการป่าไม้ที่แบ่งประเภททั้งป่าอนุรักษ์ ป่าผลผลิต การจัดการระบบเกษตร การริเริ่มการทำนาเปียกสลับแห้ง เป็นต้น
ผู้เข้าอบรมมีความสนใจมากซักถามรายละเอียดทั้งปัญหาสถานการณ์ในด้านเกษตรป่าไม้จากผลกระทบการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศปัญหาเรื่องช่องว่างทางนโยบายจากส่วนบนกับการปฏิบัติการในระดับพื้นที่หรือปัญหาความย้อนแย้งระหว่างการลงทุนการพัฒนาเกษตรจากต่างประเทศกับผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อทรัพยากรธรรมชาติ
ช่วงบ่าย อาจารย์วรธิดา ไชยปะ (อ.แหวน) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้นำกระบวนการโดยใช้การวิเคราะห์ชั้นของปัญหาตามแผนภูมิของระบบภูเขาน้ำแข็ง ที่แบ่งเป็น 5 เป็นระดับชั้นตั้งแต่ 1) ระดับปรากฏการณ์ 2) ระดับโครงสร้าง 3) ระดับโลกทัศน์ และ 4) ระดับมายาคติหรือสัญลักษณ์
โดยให้แต่ละกลุ่มลองหยิบยกปัญหาสำคัญ ๆ เช่น ปัญหาทำลายป่า ปัญหาน้ำท่วม ปัญหาการเติบโตของพืชไร่มันสำปะหลัง ซึ่งแต่ละเรื่องมีความซับซ้อนของระดับชั้นโยงใหญ่ทั้งโครงสร้างในระดับพื้นที่และในระดับภูมิภาค ลึกลงไปถึงความเชื่อประเพณีวัฒนธรรมที่ถูกหยิบมาอธิบาย
พรุ่งนี้ผู้เข้าอบรมจะไปลงพื้นที่กัน
แต่ผมต้องขอตัวกลับก่อน
สิ่งที่น่าสนใจจากการอบรมเชิงปฏิบัติการ 2 วันนี้ืมีหลายเรื่องที่น่าเอาไปพัฒนาต่อ
ตั้งแต่การคัดเลือกผู้อบรมจากหลากหลายประสบการณ์แต่มีฐานความรู้ทั้งในเชิงวิชาการและในเชิงปฏิบัติที่แน่นพอสมควร
กระบวนการอบรมที่เหล่าวิทยากรช่วยกันออกแบบบนหลักการของ climate & Justice โดยให้เห็นระดับชั้นของปัญหาเห็นการเมืองของความรู้และการเมืองของนโยบายเข้าใจถึงความหลากหลายของวิถีวัฒนธรรมในการรับรู้และเผชิญปัญหาที่เชื่อมโยงกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
และที่สำคัญคือ การสร้างชุมชนเรียนรู้ทางวิชาการ ที่ทั้งนักวิชาการและนักพัฒนาก็มาเรียนรู้ร่วมกันอย่างเต็มที่และเท่าเทียม
หวังว่ากระบวนการนี้ที่ผมมีส่วนร่วม จะเป็นส่วนสำคัญให้เกิดปัญญาชนเชิงปฏิบัติการเพื่อการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศที่เป็นธรรมของภูมิภาคให้ก้าวหน้าต่อไป
ขอบคุณอาจารย์ชยา อาจารย์แหวน อาจารย์บัณฑูร สถาบัน RCSD เชียงใหม่ มหาวิทยาลัยแห่งชาติลาว และผู้สนับสนุนโครงการนี้ทุกท่านที่สร้างกิจกรรมทางปัญญาที่ดี ๆ เช่นนี้ครับ
กฤษฎา บุญชัย
