เมื่อวันศุกร์ที่ 15 สิงหาคม 2568 ที่ผ่านมา Thai Climate Justice For All (TCJA) ร่วมกับ CMB Foundation และ The Atlantic Philanthropies ภายใต้โปรแกรม Equity Initiative ให้จัดกิจกรรมภาคสนามเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ร่วมกันของ Fellows จากอาเซียนราว 30 คนในเรื่องความเป็นธรรมสภาพภูมิอากาศผ่านวิถีชุมชนเมือง
กิจกรรมนี้ไม่เพียงมุ่งเน้นการสร้างความเข้าใจเชิงทฤษฎี แต่ยังให้ผู้เข้าร่วมได้ลงไปสัมผัสประสบการณ์จริงในพื้นที่เมืองที่มีพลวัตสูงและเต็มไปด้วยความหลากหลายทางวัฒนธรรม
พื้นที่ศึกษาครั้งนี้คือ “ชุมชนมุสลิมบ้านดอน” ย่านอโศก เขตวัฒนา ซึ่งถือเป็นชุมชนมุสลิมเก่าแก่ริมคลองแสนแสบที่มีรากฐานทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมยาวนาน ที่นี่ผู้คนใช้ชีวิตผูกพันกับน้ำและธรรมชาติ ขณะเดียวกันก็มีความเข้มแข็งด้านศาสนาและความเชื่อที่สืบทอดกันมา การลงพื้นที่ครั้งนี้จึงเป็นโอกาสสำคัญที่ Fellows จะได้เรียนรู้ทั้งวิถีชีวิตจริงและมุมมองของชุมชนต่อการเปลี่ยนแปลงของเมือง และสภาพภูมิอากาศ
การสำรวจภาคสนามได้เปิดให้ผู้เข้าร่วมเห็นชัดถึง ความท้าทายด้านสิ่งแวดล้อมที่ไม่กระจายตัวอย่างเท่าเทียม เช่น ปัญหาน้ำ ฝุ่นพิษ และการเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์เมืองที่ส่งผลกระทบแตกต่างกันในแต่ละกลุ่มคน
ชุมชนบ้านดอนแสดงให้เห็นถึงวิธีการใช้ทุนทางวัฒนธรรมและศรัทธาในการสร้างความเข้มแข็ง รับมือ และปรับตัว ไม่ว่าจะเป็นการอยู่ร่วมแลคลองและพื้นที่ส่วนรวม
หรือแม้แต่การปลูกฝังเรื่องสิ่งแวดล้อมแก่เด็กและเยาวชนผ่านโรงเรียนในชุมชน ที่ผสานการจัดการขยะและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมเข้ากับหลักศาสนา อันเป็นศูนย์รวมจิตใจที่ช่วยสร้างความเข้มแข็งของผู้คน
อีกทั้งยังมีการดูแลพื้นที่สีเขียวที่ถือเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของบรรพบุรุษ ทำให้มิติทางวัฒนธรรมเด่นชัดยิ่งขึ้นในการเผชิญหน้ากับการเติบโตของเมืองและปัญหาโลกร้อน
สิ่งที่ทำให้กิจกรรมครั้งนี้มีความหมาย ไม่ได้อยู่เพียงแค่การลงพื้นที่ แต่คือการแลกเปลี่ยนมุมมองร่วมกัน Fellows ได้ทั้งฟังเรื่องเล่า สัมผัสบรรยากาศของชุมชน และสะท้อนความคิดต่อประเด็น “ความเป็นธรรม” ในการพัฒนาเมือง เมื่อพูดถึงการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
การเรียนรู้ครั้งนี้จึงเป็นการย้ำว่า “การพัฒนาที่แท้จริง” ต้องให้ความสำคัญกับวัฒนธรรม ความยั่งยืน และความเท่าเทียม ควบคู่กัน
พงศธร แก้ววิลัย TCJA รายงาน
