TCJA ได้รับการทาบทามจาก European International University (EIU) ให้มาบรรยายและอบรมเชิงปฏิบัติการให้กับเจ้าหน้าที่จากประเทศภูฏาน 15 คน ภายใต้โปรแกรม Climate Change Strategic Planning ในวันนี้ 20 ตค. เวลา 13.00-17.00 น. ที่เกษรอัมรินทร์
วงศธร แก้ววิลัย และไครียะห์ ระหมันยะ TCJA เริ่มกระบวนการ Check in แนะนำตัวและความคาดหวัง ทำให้เห็นความสนใจและความมุ่งมั่นของเจ้าหน้าที่ภูฏานในการเรียนรู้และอยากจะขับเคลื่อนเรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศให้กับประชาชนในประเทศซึ่งส่วนใหญ่เป็นเกษตรกร
กฤษฎา บุญชัย ได้นำเสนอถึงบทเรียนของประเทศไทยจากกรณีศึกษาชุมชนท้องถิ่นในระบบนิเวศต่าง ๆ ที่เผชิญผลกระทบและปรับตัวและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ตัวชี้ให้เห็นว่าชุมชนต่างๆมีทุนทางนิเวศและวัฒนธรรมที่เข้มแข็ง แต่ต้องเผชิญปัญหาเชิงโครงสร้างด้านทรัพยากรและการดำรงชีพที่ทำให้เกิดความเสี่ยง เปราะบาง และเมื่อเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศจึงได้รับผลกระทบมากขึ้น แต่ชุมชนเหล่านั้นก็ปรับตัวด้วยการใช้ความรู้ท้องถิ่นบวกกับวิทยาศาสตร์พลเมืองในการฟื้นผู้จัดการระบบนิเวศทางทรัพยากรท้องถิ่นในการปรับตัวกับสภาพภูมิอากาศ
บรรดาเจ้าหน้าที่ประเทศภูฏานต่างให้ความสนใจซักถามแลกเปลี่ยน โดยเฉพาะประเด็นเรื่องบทบาทของรัฐบาลในการคุ้มครองสนับสนุนกลุ่มเกษตรกรต่างๆในการปรับตัว ขึ้นบ่งชี้ให้เห็นว่าในประเทศไทยเองรับยังไม่ได้คุ้มครองสนับสนุนบนความรู้ความเข้าใจในบริบทของชุมชนทำให้เกิดความไม่ยั่งยืน ในขณะที่ประเทศภูฏานเอง ให้ความสำคัญต่อการเรียนรู้และการมีส่วนร่วมของเกษตรกร แต่สิ่งที่พวกเขาเผชิญก็คือยังไม่สามารถเข้าถึงทรัพยากรและงบประมาณของภาครัฐได้เท่าที่ควร
ณัฐธิดา รัตนสวัสดิ์ TCJA ได้ชวนแลกเปลี่ยนด้วยนำเสนอบทเรียนการทำงานกับทั้งชุมชนและคนรุ่นใหม่ในท้องถิ่นด้วยกระบวนการเรียนรู้เชิงนิเวศวัฒนธรรมกระบวนการอบรมเชิงปฏิบัติการในรูปแบบต่างๆ มาจนถึงการสร้างเสริมกลุ่มคนรุ่นใหม่ในการเรียนรู้และขับเคลื่อนเรื่องความเป็นธรรมสภาพภูมิอากาศ ซึ่งทำให้เจ้าหน้าที่ภูฏานต่างให้ความสนใจอย่างมากในการที่จะสร้างการเรียนรู้ให้กับคนรุ่นใหม่ในประเทศของพวกเขา
ณัฐธิดาชวนให้เจ้าหน้าที่ภูฏานได้ลองวิเคราะห์ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพที่มีอากาศที่พวกเขาเผชิญ และแนวทางการปรับตัวและการลดก๊าซเรือนกระจก
เป็นที่น่าสนใจมากว่า เจ้าหน้าที่ทุกคนมีความเข้าใจชัดเจนถึงผลกระทบและการปรับตัวของประชาชน กลุ่มเกษตรกรในพื้นที่ของตน เช่น วิเคราะห์ให้เห็นถึงปัญหาการจัดการน้ำ การจัดการดินที่เป็นหัวใจสำคัญที่เกษตรกรจะปรับตัวต่อสภาพภูมิอากาศ
ความท้าทายที่พวกเขาเผชิญก็คือจะเข้าถึงงบประมาณและจะแสวงหาผู้เชี่ยวชาญมาสนับสนุนด้านการจัดการดินและการจัดการน้ำของเกษตรกรได้อย่างไร
หนึ่งในเรื่องเจ้าหน้าที่ภูฏานที่ออกมาได้อย่างลึกซึ้งคือ การสร้างความเข้าใจและสื่อสารมิติอารมณ์ความรู้สึกแก่ชุมชนให้มีความตื่นตัวต่อสภาพภูมิอากาศ นับเป็นความใส่ใจที่ลึกซึ้ง เห็นความสำคัญของ empathy กลุ่มเกษตรกร
เจ้าหน้าที่ภูฏานยังสนใจเรื่องของกระบวนการ TCJA พัฒนาหลักสูตรความเป็นธรรมสภาพภูมิอากาศแก่เยาวชน โดยเห็นว่าสิ่งที่ TCJA ทำมีความก้าวหน้าและเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการพัฒนาคนรุ่นใหม่ให้ตื่นตัวต่อเรื่องสภาพภูมิอากาศ
ณัฐธิดาชวนวิเคราะห์ปิดท้ายด้วยการจำแนกความท้าทายต่างๆในโมเดลภูเขาน้ำแข็ง โดยเฉพาะปัญหาการเข้าถึงงบประมาณว่าอยู่ในระดับชั้นไหนของปัญหาและจะคลี่คลายได้อย่างไร ทำให้เห็นว่าปัญหาเรื่องงบประมาณเป็นปัญหาและในระดับภายนอก สิ่งที่สำคัญคือปัญหาเชิงโครงสร้างของการจัดสรรทรัพยากรและปัญหาโลกทัศน์ความเชื่อที่หลายคนยังไม่เห็นว่าการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นปัญหา นำไปสู่การกำหนดนโยบายและการจัดสรรงบประมาณที่ยังไม่สอดคล้องกับสถานการณ์ปัญหาและบริบทของชุมชน
แม้จะเป็นการอบรมเชิงปฏิบัติการไม่นาน แม้จะไม่รู้บริบทของประเทศภูฏานมากนัก แต่ก็ทำให้เห็นว่าเรามีเป้าหมายร่วมกันในการเรียนรู้และสร้างความเข้มแข็งให้กับประชาชนเกษตรกรในการรับมือสภาพภูมิอากาศและเห็นความสำคัญของความเป็นทางสภาพภูมิอากาศที่จะเป็นหลักการสำคัญ
หวังว่าเราจะมีโอกาสเรียนรู้และขับเคลื่อนร่วมกันให้ก้าวหน้ายิ่งขึ้น
กฤษฎา บุญชัย รายงาน
