“เราคือมหาสมุทร เราคือสายน้ำ และเราคือประชาชน” เสียงประกาศของชาวประมงพื้นบ้านจากกว่า 50 ประเทศทั่วโลก รวมพลังกันอีกครั้งในการประชุม Second Conference of the Ocean Peoples (C-OP2) เพื่อยืนหยัดปกป้องมหาสมุทรและวิถีชีวิตของพวกเขาจากการรุกรานของระบบทุนนิยมอาณานิคม และอำนาจทุนข้ามชาติที่กำลังเข้ายึดครองทรัพยากรทางทะเลในนามของ “การพัฒนา” และ “การอนุรักษ์”
การรวมตัวของผู้พิทักษ์มหาสมุทร
เวที C-OP2 จัดขึ้นโดย เวทีประชาชนชาวประมงโลก (World Forum of Fisher Peoples – WFFP) ในวันที่ 8-9 มิถุนายน 2025 โดยมีจุดมุ่งหมายชัดเจนในการคัดค้านการประชุมมหาสมุทรของสหประชาชาติ (UNOC3) ที่กำลังถูกครอบงำโดยกลุ่มทุนและภาคเอกชนทั่วโลก
ชาวประมง ผู้เก็บของทะเล และผู้ที่พึ่งพาน้ำจากชายฝั่งถึงลำน้ำทั่วโลกต่างตระหนักว่า มหาสมุทรไม่ใช่แค่ทรัพยากร แต่เป็นชีวิต อัตลักษณ์ และมรดกของพวกเขา การประมงขนาดเล็กไม่เพียงแต่เลี้ยงชีพให้ครัวเรือนหลายร้อยล้าน แต่ยังเป็นแหล่งโปรตีนหลักให้ผู้คนมากกว่าหนึ่งพันล้านคนทั่วโลก โดยเฉพาะผู้หญิงซึ่งเป็นแรงงานหลักถึงสามในสี่ของภาคส่วนนี้
เหตุผลที่ปฏิเสธ UNOC3
แม้ WFFP จะได้รับเชิญให้เข้าร่วม UNOC3 และการประชุมสองครั้งก่อนหน้า แต่พวกเขาเลือกจะไม่เข้าร่วม เนื่องจากถูกกีดกันออกจากการกำหนดวาระและไม่มีสิทธิ์เสนอข้อเรียกร้องของตน การเข้าร่วมเช่นนี้จะกลายเป็นเพียงเครื่องมือให้ระบบอ้างว่า “มีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน” โดยไม่มีเจตนาในการรับฟังหรือสร้างความเปลี่ยนแปลงที่แท้จริง
ในขณะที่ UNOC3 ประกาศเป้าหมายเพื่อ “ปกป้องมหาสมุทร” ผลลัพธ์กลับเป็นเพียงแถลงการณ์ที่ไม่มีผลผูกพันและคำมั่นสมัครใจจากกลุ่มทุน โดยปราศจากกลไกตรวจสอบหรือความโปร่งใสใด ๆ การประชุมนี้กลับยิ่งตอกย้ำอำนาจของ “พันธมิตรภาครัฐ-เอกชน” ที่เสนอ “ทางออกจอมปลอม” เช่น 30×30, Blue Economy, การแลกเปลี่ยนหนี้กับการอนุรักษ์ และโครงการตลาดคาร์บอนในทะเล ซึ่งล้วนแต่เป็นการเปิดประตูให้ทุนข้ามชาติเข้ายึดครองพื้นที่ชายฝั่งและผลักชุมชนดั้งเดิมให้เป็นเพียงผู้ชม
วิกฤตซ้อนวิกฤต: มหาสมุทรที่ถูกทำให้เป็นสินค้า
C-OP2 ชี้ให้เห็นว่าวาระของ UNOC3 คือ “การเร่งรัด” ซึ่งไม่ใช่การเร่งแก้ปัญหา แต่คือการเร่งให้ทุนข้ามชาติเข้าครอบงำมหาสมุทรทั่วโลก ด้วยโครงการก่อสร้างท่าเรือ พลังงานทางทะเล การทำเหมืองใต้ทะเล และการท่องเที่ยวเชิงทุนขนาดใหญ่ ทั้งหมดนี้ดำเนินไปภายใต้คำว่าการพัฒนา แต่แท้จริงแล้วกลับผลักชุมชนประมงออกจากพื้นที่ชีวิตของตน
ยิ่งไปกว่านั้น องค์กรสิ่งแวดล้อมขนาดใหญ่ที่มีงบประมาณมหาศาลยังมีบทบาทในการกำหนดนโยบาย ทั้งในเวที UNOC และในประเทศต่าง ๆ โดยแทบไม่เปิดพื้นที่ให้ประชาชนได้มีเสียง การเจรจาเกี่ยวกับทรัพยากรทางทะเลมักเกิดขึ้น “หลังฉาก” โดยปราศจากความโปร่งใสและความรับผิดชอบต่อประชาชนผู้เป็นเจ้าของดั้งเดิมของทะเล
การอนุรักษ์แบบป้อมปราการ: ฟาสซิสม์สีเขียวในชื่อของธรรมชาติ
WFFP เรียกร้องให้โลกตระหนักว่า “การอนุรักษ์แบบป้อมปราการ” ภายใต้โครงการอย่าง 30×30 ไม่ใช่การปกป้องธรรมชาติ แต่เป็นการสืบทอดอำนาจอาณานิคมในรูปแบบใหม่ ที่แยกประชาชนออกจากธรรมชาติของตนเอง และทำลายอัตลักษณ์ของชุมชนด้วยความรุนแรงและกฎหมายที่เข้มงวด พวกเขาเรียกร้องให้โครงการอนุรักษ์ต้องอยู่ภายใต้การมีส่วนร่วมอย่างเสมอภาคของประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่นั้น ไม่ใช่ตัดสินจากห้องประชุมในเมืองหลวง
ยืนหยัดในโลกที่เต็มไปด้วยสงคราม ความอดอยาก และความอยุติธรรม
ประชาชนแห่งมหาสมุทรทั่วโลกต้องเผชิญทั้งวิกฤตโลกร้อน สงคราม การล่าอาณานิคม และการอพยพ ซึ่งซ้ำเติมความยากจน ความอดอยาก และการสูญเสียชีวิต ผู้หญิง คนหนุ่มสาว ชุมชนชนพื้นเมือง และกลุ่มชายขอบได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง บางคนถูกคุกคาม คุมขัง หรือแม้กระทั่งถูกสังหาร
WFFP ประกาศจุดยืนสนับสนุนสิทธิของชาว ชุมชนชนพื้นเมืองในปานามา และประชาชนในประเทศที่มีความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์ พวกเขาเรียกร้องให้ยุติการใช้ “ความหิว” และ “การขาดแคลนอาหาร” เป็นอาวุธทางการเมือง
ทางเลือกจากรากฐาน: คำมั่นแห่ง 5R
การประชุม C-OP2 ยืนยันคำมั่น “5R” ที่ประกาศไว้ในปี 2022 ว่า
1. Reject (ปฏิเสธ): ทางออกจอมปลอมและวาระ Blue Economy ที่ถูกนำโดยทุน
2. Resist (ต่อต้าน): นโยบายที่คุกคามชุมชนและผลักเราให้สูญพันธุ์
3. Recognition (การยอมรับ): สิทธิทางจารีตของประชาชนแห่งมหาสมุทร
4. Restitution (การคืนอำนาจ): คืนการจัดการทรัพยากรให้ชุมชน พร้อมการเยียวยาความเสียหาย
5. Reimagine (จินตนาการใหม่): สร้างอนาคตที่เยียวยาโลกและเชื่อมโยงกับทะเลอย่างมีความหวัง
เราเป็นผู้กำหนดวาระ และเราเสนอทางออกด้วยตัวเราเอง
C-OP2 ไม่ได้เป็นเพียงเวทีคู่ขนาน แต่เป็นพลังประชาชนที่กำลังรื้อฟื้นหลักการประชาธิปไตยที่แท้จริงของการจัดการทรัพยากร ร่วมกับขบวนการยุติธรรมด้านอาหาร ขบวนการสิทธิสตรี ขบวนการเพื่อภูมิอากาศ และชนพื้นเมืองทั่วโลก เพื่อร่วมกันสร้างเศรษฐกิจที่ยั่งยืนเป็นธรรม และฟื้นคืนอธิปไตยของประชาชนเหนือผืนน้ำ