โครงการ Tropical Forest Forever Facility (TFFF) ถูกเตรียมประกาศอย่างยิ่งใหญ่ในการประชุม COP ที่บราซิลปี 2025 พร้อมคำโปรยสวยหรูว่าเป็น “ความหวังใหม่ของป่าเขตร้อนทั้งโลก”
แต่เมื่อเปิดดูให้ลึกลงไป ภาคประชาชนจากหลายประเทศกลับพบว่า นี่อาจเป็นแผนการเงินครั้งใหญ่ ที่เอื้อประโยชน์ให้นักลงทุนมากกว่าป่าและชุมชนที่ดูแลป่ามาตลอดชีวิต
TFFF คืออะไรในภาพรวม
ใจกลางของ TFFF คือกองทุนชื่อ TFIF ซึ่งจะกู้เงินจากตลาดการเงินโลกมหาศาลกว่า 125 พันล้านดอลลาร์ เงินนี้จะถูกนำไปปล่อยกู้ให้รัฐบาลประเทศในซีกโลกใต้เพื่อทำโครงการต่างๆ เช่น ถนน เขื่อน เหมือง พลังงาน และนิคมอุตสาหกรรม
พูดง่าย ๆ คือ เงินลงทุนจำนวนมากจะถูกส่งไปยังกิจกรรมที่ทำลายป่าอยู่แล้ว และเมื่อโครงการเหล่านี้สร้างกำไร กองทุนก็จะหักค่านายหน้า ค่าจัดการ และคืนกำไรให้นักลงทุนก่อน เหลือเท่าไหร่จึงค่อยแบ่งกลับมาที่ TFFF เพื่อ “ช่วยอนุรักษ์ป่า”
สุดท้ายรัฐบาลประเทศที่มีป่าฝนเขตร้อนจะได้รับเงิน เพียง 4 ดอลลาร์ต่อเฮกตาร์ และต้องส่งต่อให้ชุมชนอย่างน้อย 20% แต่การส่งต่อจะขึ้นกับ “ดุลยพินิจของรัฐ” ไม่ใช่สิทธิที่รับประกัน
แล้วป่าไม้จะได้อะไรจากทั้งหมดนี้?
คำตอบคือ… แทบไม่มีอะไรที่แก้ปัญหาการตัดไม้ทำลายป่าได้จริง เพราะโครงการนี้ ไม่แตะรากเหง้าของปัญหาเลย เช่น การขยายไร่อุตสาหกรรมขนาดใหญ่ การยึดที่ดิน เหมืองและโครงสร้างพื้นฐานที่รุกล้ำป่า แรงผลักจากความต้องการของประเทศศูนย์กลางเศรษฐกิจโลก
ในทางกลับกัน TFFF กลับสร้างโครงสร้างใหม่ ที่เปิดทางให้นักลงทุนสามารถ “ทำกำไรบนป่า” ได้มากขึ้น โดยไม่ต้องรับผิดชอบต่อผลกระทบจริงที่เกิดขึ้น
ทำไมภาคประชาชนจึงต่อต้านอย่างหนัก
- เพราะพวกเขาเห็นว่า TFFF คือ กับดักใหม่ในชื่อของการอนุรักษ์
- โครงสร้างออกแบบโดยประเทศผู้ร่ำรวยและธนาคารโลก โดยประเทศซีกโลกใต้แทบไม่มีเสียงตัดสินใจ
- เงินจำนวนมหาศาลจะไหลไปสู่กิจกรรมที่ทำลายป่า มากกว่าการดูแลป่า
- ชุมชนเจ้าของป่าและผู้ปกป้องป่าตลอดชีวิต ได้รับเพียงเศษเสี้ยวของผลประโยชน์
- นักลงทุนนานาชาติและธนาคารโลกจะเป็นผู้ได้ประโยชน์สูงสุด
- และที่สำคัญ มันทำให้คนที่เป็นสาเหตุในการทำลายป่า กลายเป็น “ผู้พิทักษ์ป่า” อย่างหน้าตาเฉย
นี่คือ การขยายอำนาจแบบจักรวรรดินิยมผ่านกลไกการเงิน ที่มีแนวโน้มทำให้ปัญหาป่าไม้ และความอยุติธรรมทางสังคมหนักขึ้นกว่าเดิม
ข้อสรุปของภาคประชาชนทั่วโลก เครือข่ายองค์กรจากหลายทวีปจึงประกาศร่วมกันว่า
1. TFFF ไม่ได้หยุดการทำลายป่า
2. TFFF เป็นแผนของคนรวยจากซีกโลกเหนือ ที่ดึงเอาความมั่งคั่งจากประเทศซีกโลกใต้
3. ชุมชนที่ปกป้องป่าจริง คือผู้ได้รับผลประโยชน์น้อยที่สุด
4. ควรหยุดตั้งแต่ตอนนี้ ก่อนที่มันจะสร้างปัญหาใหญ่กว่าเดิม
นี่ไม่ใช่เพียงการวิจารณ์โครงการหนึ่งโครงการ แต่คือการชี้ให้เห็นว่า โลกต้องเลิกพึ่งกลไกการเงินที่ดูดีภายนอก แต่ทำร้ายป่าและชุมชนในทางลึก TFFF ไม่ใช่คำตอบของการอนุรักษ์ป่า แต่คือโครงสร้างการเงินที่สร้างกำไรบนหลังของป่าและชุมชนในซีกโลกใต้
และนั่นคือเหตุผลที่ภาคประชาชนประกาศเสียงดังว่า “หยุด TFFF ตั้งแต่ตอนนี้!”
ลงนามในคำชี้แจงที่นี่ https://greencloud.gn.apc.org/index.php/apps/forms/s/FRpwoBGAkrSK2gcdqMfmD6ry