THAI CLIMATE JUSTICE for All

Social Share

เขียนโดย James Murray
วันที่ 10 พฤษภาคม 2564
แปลและเรียบเรียงโดย ปิโยรส ปานยงค์

นอกจากนี้ กฎหมาย Net Zero ยังส่งสัญญาณที่ชัดเจนแก่ภาคธุรกิจและนักลงทุนว่าวาระการเปลี่ยนผ่านโครงสร้างเศรษฐกิจและสังคมให้เป็น Net Zero เป็นสิ่งที่ต้องกระทำและต่อรองไม่ได้ ถึงแม้ว่านโยบายลดการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกจะยังไม่สมบูรณ์และได้รับการพัฒนาปรับปรุงไปในระหว่างการดำเนินการ แต่ก็จะถูกผลักดันเข้าพิจารณาในทุกรอบวาระการประชุมสภาเช่นกัน

ภาคธุรกิจได้ตอบสนองแนวทางดังกล่าวโดยการกำหนดกลยุทธ์และตั้งเป้า Net Zero ต่างๆมากมาย โดยมีกิจการจำนวน 2,100 กิจการ นักลงทุน 120 ราย ภูมิภาค 20 ภูมิภาค และมหาวิทยาลัย 500 แห่งเจริญรอยตามเป้าหมาย Net Zero ของสหประชาชาติ ยกตัวอย่างเช่น Net Zero Asset Owners Alliance มีทรัพย์สินประมาณ 5.7 ล้านล้านดอลล่าร์สหรัฐฯ หรือ Net Zero Asset Managers ที่ระดมทรัพย์สินจากนักลงทุน 90 รายได้ถึง 37 ล้านล้านดอลล่าร์สหรัฐฯ นักลงทุนชั้นนำของโลกที่เป็นผู้นำในกิจกรรมดังกล่าวได้สำรวจศักยภาพของตนในการใช้การล็อบบี้ ผู้ถือหุ้น และอำนาจการซื้อเพื่อทำให้กลยุทธ์ Net Zero นั้นได้รับการปฏิบัติไปตลอดทั้งโครงสร้างองค์กรและห่วงโซอุปทานของตน

อย่างไรก็ตาม เกรตา ทุนแบร์กก็มีส่วนถูกที่บางธุรกิจพยายามหาช่องว่างในระบบ Net Zero และใช้เป้าหมายลดก๊าซในระยะยาวบังหน้าเพื่อดำเนินกิจการที่ใช้พลังงานถ่านหินต่อไป

แต่ถึงแม้ว่าบริษัททั้งหลายจะตั้งเป้าหมาย Net Zero ไว้สูงเกินความเป็นจริง และใช้เงินลงทุนไปกับการ offset คาร์บอนอย่างมีนัยแอบแฝง หลายๆบริษัทก็ทำไปด้วยความปรารถนาดีอย่างแท้จริง โดยได้ตั้งเป้าการลดก๊าซไว้อย่างสูงมากเพื่อที่จะบรรลุในระยะเวลา 10 ปี และยังได้ลงทุนเป็นล้านๆดอลลาร์ในการพัฒนาพลังงานทางเลือก พัฒนาเทคโนโลยีการขนส่งแบบสะอาด พัฒนากระบวนการผลิตเหล็กแบบสะอาด และทบทวนกระบวนการผลิตของตนใหม่หมด โดยมีความตั้งใจจริงในการลดการปล่อยก๊าซ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะเป็นสิ่งที่ถูกต้อง อีกส่วนหนึ่งเป็นเพราะว่ามองเห็นโอกาสการทำกำไรที่ใหญ่ที่สุดในศตวรรษที่ 21 และอีกส่วนหนึ่งเป็นเพราะเห็นด้วยกับนักวิทยาศาสตร์ว่าหากปล่อยให้อุณหภูมิโลกสูงขึ้นอีก 3 องศาจะเกิดหายนะขึ้นต่อโลก

Enlightened self-interest is an actual thing

นอกจากนี้ ผู้บุกเบิกการเปลี่ยนผ่านในทุกภาคอุตสาหกรรมยังดึงดูดให้ธุรกิจอื่นๆเจริญรอยตามเพราะเกรงว่าจะถูกทิ้งไว้ข้างหลัง และผลการวิจัยก็พบว่าธุรกิจที่ใช้พลังงานสะอาดและพลังงานทางเลือกนั้นมีผลประกอบการดีกว่าคู่แข่ง เป้าหมาย Net Zero ระดับประเทศทำให้เกิดเป้าหมายในระดับองค์กร ซึ่งขับเคลื่อนการพัฒนาเทคโนโลยี Net Zero ซึ่งทำให้องค์กรสามารถบรรลุเป้าหมาย Net Zero และก้าวสู่เป้าหมายที่สูงยิ่งขึ้นไปอีกได้อย่างไม่หยุดยั้ง

ในขณะเดียวกัน เป้าหมายการลงทุนใน Net Zero กำหนดให้กิจการที่ปล่อยก๊าซในปริมาณมากรายงานความเสี่ยงและแสดงกลยุทธ์ Net Zero ของตนเอง ความสุกงอมของกลยุทธ์เหล่านี้จะได้รับการประเมินโดยนักลงทุนตามที่บริษัทประเมินสินเชื่อยักษ์ใหญ่ Moody ประกาศในเดือนเมษายนว่าต้นทุนการดำเนินการเกี่ยวกับพลังงานถ่านหินจะผลักดันให้กิจการที่ปล่อยก๊าซปริมาณมากเร่งกำหนดกลยุทธ์ Net Zero ของตนขึ้น

เราจะพบการเปลี่ยนแปลงที่ซับซ้อนเช่นนี้มากในภาคการผลิตพลังงานไฟฟ้าในยุโรป ที่ซึ่งพลังงานทางเลือกเริ่มเข้ามาทดแทนพลังงานถ่านหินที่มีชื่อเสียงไม่ดีอย่างเต็มรูปแบบ เมื่อเทียบกับภูมิภาคอื่นๆของโลกซึ่งพบมากในอุตสาหกรรมยานยนต์ และอุตสาหกรรมอื่นๆก็กำลังตามติดมา

กระบวนการแห่งพลวัต

สิ่งสำคัญที่ฝ่ายต่อต้านแนวคิด Net Zero ไม่ได้นึกถึงคือผลรวมระหว่างปฏิกิริยาการเร่งขยายผลแนวคิดและการดำเนินการนั้นมีลักษณะเป็นพลวัติไม่แข็งทื่อ บางองค์กรอาจทำได้ไม่ถึงเป้าหมายหรือประเมินความสามารถของตนเองสูงเกินไป แต่ที่เหลือก็จะสามารถลดการพึ่งพาพลังงานถ่านหินได้เร็วกว่ากำหนด ตัวอย่างเช่น มีบริษัทผลิตเหล็กรายหนึ่งต้องการประกาศตัวเองเป็น Net Zero จึงได้ลงทุนเป็นเงินจำนวนล้านในการ offset คาร์บอน แต่ทันทีที่พบว่าเทคโนโลยีการผลิตเหล็กแบบสะอาดสามารถทำได้จริงในสเกลที่ใหญ่ขนาดนั้น ทำให้บริษัทไม่มีทางเลือกอื่นนอกจากจะหยุดการปล่อยก๊าซ ซึ่งก็เป็นสิ่งที่บริษัทต้องการ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะกลัวเสียชื่อเสียงหากจะพึ่งพาการ offset แต่เพียงอย่างเดียว และยังต้องการหยุดความสิ้นเปลืองในการลงทุนในการดักจับคาร์บอนกลับคืนเป็นการถาวร

ในขณะเดียวกัน หน่วยงานผู้กำหนดกรอบเป้าหมาย Net Zero ก็มีการปรับปรุงและพัฒนาแนวคิดอยู่ตลอดเวลา ตัวอย่างเช่น เมื่อเร็วๆนี้ Institutional Investors Group on Climate Change (IIGCC) ได้เผยแพร่แนวทางที่ช่วยให้นักลงทุนสามารถกำหนดกลยุทธ์ในการเปลี่ยนผ่านองค์กรของตนให้เป็น Net Zero ที่สามารถลดการปล่อยก๊าซได้อย่างเป็นรูปธรรม และในเดือนเมษายนที่ผ่านมา มีการปรับกฎเกณฑ์ Net Zero ให้เข้มข้นขึ้นสำหรับองค์กรที่ต้องการตั้งเป้าหมายระยะกลาง ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ต้องลดการปล่อยก๊าซและบทบาทของการกักเก็บคาร์บอนเพื่อจัดการกับการปล่อยก๊าซที่ยังเหลืออยู่

เราอาจโต้แย้งได้ว่าความพยายามเหล่านี้เกิดขึ้นจากการที่สาธารณชนตั้งคำถามกับเป้าหมาย Net Zero ทว่ากลุ่ม Race to Zero ได้ทำงานร่วมกับ Oxford University ในการกำหนดกฎเกณฑ์ที่เข้มงวดก่อนที่จะเกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์เสียอีก ข้อเท็จจริงได้แก่มีความเข้าใจเกี่ยวกับจุดบอดของการเปลี่ยนถ่ายระบบไปสู่ Net Zero และผู้ที่รับผิดชอบก็ได้ทำงานกันอย่างหนักเพื่อขจัดจุดอ่อยซึ่งอาจนำไปสู่การนำไปแสวงหาประโยชน์โดยมิชอบโดยผู้ที่ไม่ประสงค์ดี ในทศวรรษหน้าเราคงจะได้เห็นชุดของมาตรฐาน แนวทาง และกฎเกณฑ์ที่ใช้สำหรับการลงทุนในสาธารณูปโภคเพื่อ Net Zero และกีดกันกิจการที่ต้องการใช้ Net Zero เป็นเครื่องมือบังหน้าในการปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่อไป

นอกจากนี้เรายังต้องกำหนดนิยามคุณสมบัติของคำว่าปริมาณการปล่อยก๊าซคงเหลือ และปริมาณการเก็บกักคาร์บอนในเพื่อการ offset ว่าควรเป็นเท่าใด เพื่อใช้เป็นเกณฑ์สำหรับกิจการที่ต้องการเป็น Net Zero หรือกิจการที่ต้องการลดปริมาณก๊าซลงเป็นศูนย์โดยสิ้นเชิงในการเปลี่ยนผ่านองค์กรไปสู่ความเป็น Net Zero

แนวคิดสำหรับทุกคน

ภาระในการปกป้องแนวคิด Net Zero เป็นสิ่งจำเป็นเพราะพิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพมากกว่าการขับเคลื่อนการแก้ปัญหาโลกร้อนทางช่องทางการเมืองหรือทางธุรกิจ ซึ่งประสบความล้มเหลวมาแล้ว

เป็นความจริงที่ว่าความสำเร็จส่วนหนึ่งมาจากการที่แนวคิด Net Zero ถูกนำออกมาใช้ในเวลาที่เหมาะสมพอดี ได้แก่เวลาที่เทคโนโลยีพลังงานสะอาดได้รับการพัฒนามาจนสุกงอมและสามารถแข่งขันเชิงต้นทุนกับพลังงานถ่านหินได้ และเวลาที่ผลเสียจากพลังงานถ่านหินเห็นได้ชัดเจนจนไม่อาจปฏิเสธได้อีกต่อไป และเวลาที่ประชาชนส่วนใหญ่เริ่มตระหนักถึงความสำคัญของปัญหา โลกพร้อมแล้วสำหรับ Net Zero แม้แต่ตอนที่แนวคิด Net Zero ยังใหม่ มีช่องโหว่ ยังไม่สมบูรณ์ และถูกองค์กรบางกลุ่มนำไปใช้ในการสร้างภาพว่าเป็นธุรกิจสีเขียว มันก็ยังสามารถลดการใช้พลังงานถ่านหินลงได้ในระดับหนึ่ง

แต่แนวคิด Net Zero ในตัวของมันเองก็มีจุดแข็งอยู่สามประการ ประการแรก แนวคิด Net Zero ออกแบบมาเพื่อประโยชน์ของทุกฝ่าย เมื่อสองสามปีที่ผ่านมา รัฐบาลอังกฤษได้ประกาศว่าจะลดการปล่อยก๊าซลง 80% ภายในปี 2050 ทำให้ภาคการผลิตที่ใช้พลังงานถ่านหินออกมารับผิดชอบต่อ 20% ที่เหลือโดยที่ไม่ต้องหยุดการปล่อยก๊าซจริงๆก็ได้

แต่กลุ่มที่ต่อต้านแนวคิด Net Zero แย้งว่าควรจะมีเป้าหมายลดการปล่อยก๊าซในระยะสั้นด้วย และก็เป็นสิ่งที่ถูกต้อง ถึงแม้ว่าคุณต้องการตั้งเป้าหมายไว้สูงส่งเพียงใดก็ตาม ก็จะเกิดปัญหาเดิมๆโดยที่ยังไม่ได้นำเอาแนวคิด Net Zero มาใช้ด้วยซ้ำ ถ้าคุณสามารถจัดการให้เกิดการปฏิวัติทางการเมืองโดยสงบได้และลดการปล่อยก๊าซลง 80% ตามเป้าหมายได้แล้ว ภาคธุรกิจอย่างการบินพาณิชย์และบริษัทน้ำมันก็จะออกมาปฏิเสธความรับผิดชอบใน 20% ที่เหลือถ้าไม่มีแผนเป้าหมาย Net Zero ระยะยาวรองรับ

(อ่านต่อวันอังคาร)


ภาพโดย ShutterStock
อ้างอิง https://www.greenbiz.com/article/net-zero-faces-fierce-criticism


Social Share